Ecole 13
Ecole 13
Het project bevindt zich in Sint-Jans-Molenbeek, een levendige Brusselse gemeente met een uitgesproken multicultureel karakter. Te midden van deze context staat de bestaande school, Ecole 13, een schoolvoorbeeld van een eind 19de-eeuws gebouw met een karakteristieke binnenstraat. De Franstalige basisschool heeft een prominente plaats in het straatbeeld door de ligging tegenover de brede Daringlaan, die uitkomt op het voetbalstadium. Deze zichtas verstrekt de aanwezigheid van de school in de buurt. Het perceel van de school verbindt twee straten met elkaar en is gelegen in een atypisch bouwblok.
Aan de straatzijde bevond zich de binnenstraat van het oud gemeentegebouw dat in gebruik was als opslaggebouw. De speelplaats, gelegen te midden van het bouwblok, wordt geïsoleerd ten opzichte van de straat door de aanwezigheid van het oude gemeentegebouw. Na een technische en functionele analyse blijkt dat het bestaande gemeentegebouw niet meer voldeed aan de huidige eisen van comfort en werd daarom volledig worden gesloopt in het kader van de schooluitbreiding.
De bestaande school, die uitbreiding nodig heeft, heeft een langgerekt volume, dwars op de straat georiënteerd en ontsloten door een binnenstraat, die eveneens toegang geeft tot de achtergelegen sporthal. De bereikbaarheid van deze sporthal vormt een belangrijk aandachtspunt bij de opdracht, samen met de algemene organisatie en circulatie op de site. De speelplaats van de bestaande school, ten opzichte van de speelplaats achter het gemeentegebouw, is volledig verhard.
Door het sterk groeiend leerlingenaantal ontstond de nood aan uitbreiding. De opdracht omvat de realisatie van een nieuwbouw aan de straatzijde, op de plaats van het oud gemeentegebouw. De nieuwbouw omvat acht klaslokalen en een polyvalente zaal, die ook toegankelijk moet zijn voor de buurt.
Deze uitbreiding krijgt een ingetogen architecturale vormgeving en geeft de schoolsite een nieuwe identiteit met respect voor het bestaande schoolgebouw. De gelijkvloers wordt zoveel mogelijk met glas opengewerkt om de school een uitnodigend en transparant karakter te geven en de speelplaats meer met de straat te verbinden. De façade van de bovenbouw heeft in tegenstelling tot de gelijkvloers een meer massief karakter. De gevelopbouw bestaat uit een stapeling van betonpanelen en is visueel een knipoog naar de tabel van Mendeljev.
Op de verdiepingen zijn de klassen telkens georganiseerd rondom een vierkante centrale ruimte. Deze ruimte zorgt niet alleen voor circulatie maar functioneert ook als een multifunctionele ruimte die een klas-overschrijdende werking aanmoedigt.
De klassen zijn voorzien van opendraaiende wanden, die uitgeven op deze centrale ruimte. Deze bevordert de samenwerking tussen verschillende klasgroepen, biedt ruimte om individueel of in kleine groepjes samen te werken of voor allerhande projectwerk. Hierdoor ontstaat een educatief platform dat plaats biedt aan verschillende onderwijsvormen.
Tussen de uitbreiding en het bestaande schoolgebouw bleef de binnenstraat behouden als ontsluiting van de gehele scholencampus. Deze geeft uit op de speelplaats, die opgewaardeerd en onthard werd.
Op de speelplaats wordt er een luifel gecreëerd die met haar organische vorm een speels antwoord geeft op het fysiek beschermen van de kinderen.
Specifics
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Jans-Molenbeek
Locatie: Sint-Jans-Molenbeek
Realisatie: 2012 – 2024
Ontwerpteam: Tom Verschueren, David Driesen, Valerie Lonnoy, Lennart Visser, Ines Verhaegen & Lisa Servaes
Ingenieur Stabiliteit: UTIL
Ingenieur Technieken: Boydens Engineering
Fotografie: Johnny Umans
Schaal: 1250 m²
Sports hall KA Hiel
Sports hall KA Hiel
De scholencampus KA Hiel bevindt zich in Schaarbeek, net boven Brussel, en manifesteert zich als een groene long binnen de stedelijke context. De campus wordt gekenmerkt door vrij grote hoogteverschillen in het terrein alsook door de verscheidenheid van gebouwen en paviljoenen. De bebouwing aan de randen van het bouwblok varieert van rijwoningen tot hoge vrijstaande flatgebouwen.
Voor scholencampus KA Hiel in Schaarbeek werd er aan dmvA gevraagd om een sporthal te ontwerpen voor de school zelf en de lokale gemeenschap. De sporthal moest zowel ontsloten worden vanuit de bestaande scholencampus als vanaf de straat. Met een beperkt budget werd er een duurzaam en onderhoudsarm sportgebouw gevraagd.
Inspelend op de campusmorfologie wordt de nieuwe sporthal als een autonoom object ingeplant. Door de verzonken inplanting in het talud van het grootschalige bouwvolume treedt er een schaalverkleining op. De nieuwe sporthal vormt een harmonieuze overgang tussen het hoge hoofdgebouw van de middelbare school en de kleinschalige kleuterpaviljoenen. De ontsluiting van de sporthal gebeurt via een natuurlijke insnijding in het hellende terrein.
De wanden van het basisvolume werden opgebouwd uit ontdubbelde wanden in waterdicht gewapend zichbeton, van elkaar gescheiden door isolatieplaten in pur. De wanden met een hoogte van 8 meter werden in 1 fase gestort. De dakstructuur bestaat uit een roostervloer uit gelamelleerd hout opgehangen aan 3 stalen vakwerkliggers en 1 stalen vakwerkligger in de langsrichting. Dit resulteert in een driedimensionale sculptuur met 6 ‘dakkamers’.
Het gebouw dat door zijn programma vrij gesloten is, manifesteert zich aan de buitenzijde als een ‘sport-doe-gebouw’. Het interne sportspeelveld wordt letterlijk in de derde dimensie veruitwendigd door het aanbrengen van de sportveldbelijning op de gevels. Het gebouw wordt aan de buitenzijde gebruikt als tennismuur, voetbalwand. Het gebouw animeert de leerlingen en de omgeving.
Specifics
Opdrachtgever: Scholengroep Brussel
Locatie: Schaarbeek
Realisatie: 2004 – 2009
Ontwerpteam: Tom Verschueren, David Driesen, Lindsay Rinckhout, Sofie Buggenhout
Ingenieur Stabiliteit: BAS – Dirk Jaspaert Boydens
Fotografie: Frederik Vercruysse
Schaal: 1425 m²
School Balder
School Balder
Een verticale school
School Balder is gelegen in Sint-Gillis, Brussel, vlakbij het Zuidstation. Het project betreft een Nederlandstalige lagere school en een kinderdagverblijf in een dichtbebouwde stedelijke context waar hoofdzakelijk Frans wordt gesproken. De dichtbevolkte wijk wordt gekenmerkt door een grote culturele diversiteit maar ook door armoede en beperkte open ruimte. Het stratenpatroon bestaat uit compacte bouwblokken.
Het perceel ligt in een bouwblok dat voordien voornamelijk bestond uit 19de-eeuwse woningen zonder historische waarde. Deze zijn grotendeels afgebroken. Het bouwblok werd aan de Fonsnylaan ingevuld met kantoorgebouwen waardoor het zijn residentiële identiteit verloor.
Binnen dit bouwblok verwierf het GO! een relatief kleine kavel waarop een uitgebreid programma moest worden gerealiseerd. De uitdaging bestond erin om drie verschillende entiteiten te huisvesten: een basisschool, een kleuterschool en een plek voor de buurt. Het was ook van groot belang om zoveel mogelijk buitenruimte voor de kinderen te creëren. De school had al een vestiging in de Engelandstraat, waar uiteindelijk enkel de 2de en 3de graad bleef, terwijl de overige 12 klassen naar het nieuwe gebouw verhuisden.
Om het uitgebreide programma op het beperkte perceel te organiseren werden de functies logisch op elkaar gestapeld. Hierdoor kon er ook maximaal ingezet worden op het creëren van buitenruimte. Zowel op het gelijkvloers als op het dak werd een speelplaats voorzien.
De gelijkvloers werkt als transitruimte waar 4 circulatiestromen worden gesplitst. Vanuit dit knooppunt vertrekken de verschillende programmaonderdelen: Het kinderdagverblijf op niveau –1, de polyvalente ruimte op niveau +1 en de klassen op niveau +2, +3.
Het vakwerk draagt de vloerplaten van verdieping +2 en +3. Hierdoor is het eerste verdiep in functie van optimaal gebruik kolomvrij. Het vervult niet alleen een structurele functie, maar wordt ook ingezet als een beeldbepalend architecturaal element.
De interactie van het gebouw met de stad was een belangrijke doelstelling van het ontwerp. De school verankert zich in de stad, de buurt en het bouwblok. De gevel, de vorm van het dak en de interne structuur van het gebouw zorgen voor een evenwicht tussen geborgenheid en openheid. Het resultaat is een gebouw dat robuust oogt, zonder dat het een gesloten bunker wordt. De vide op het gelijkvloers maakt verbinding met het stedelijk weefsel. Het zadeldak en de erker grijpen terug naar de typische 19e -eeuwse woningen die ook terug te vinden zijn in de wijk. De polyvalente zaal, die ook door de buurt wordt gebruikt, wordt als kloppend hart uitgespeeld en zal overdag en in de avond leven in de straat brengen. Deze zaal is dan ook herkenbaar in de voor- en achtergevel door de uitspringende erker.
De polyvalentezaal kan opgesplitst worden naar een refter en turnzaal tijdens de schooluren en in de avond gebruikt worden als veelzijdige ruimte voor de buurt.
De polyvalente zaal op het eerste verdiep met open karakter dat de connectie met de straat versterkt.
Het patchwork van het metselwerk versterkt de gelaagdheid die het gebouw in zich draagt en is een knipoog naar de leefwereld van kinderen. Aangezien er in het schoolgebouw plaats is voor kinderen van 0 tot 8 jaar, werden er voor de verschillende leefgroepen verschillende sferen gecreëerd, telkens op maat van de gebruiker. Het gebouw weerspiegelt de groeifilosofie van de school waarbij de jongste kinderen zich beneden bevinden en per leeftijdsgroep opklimmen.
De gelaagdheid van het gebouw zorgt automatisch voor de spreiding van de functies en haar organisatie werkt diversiteit in de hand. Identiteit wordt gerealiseerd door een spel van kleur en ruimte. Tussen de klassen fungeert de gang als binnenstraat, die aanzet tot klas overschrijdend werken. Waarbij de brede binnenstraat met zijn zitnissen ruimte biedt voor ontmoeting en samenwerking.
Er werden diverse buitenruimtes gecreëerd die kwaliteit geven aan het geconcentreerde programma: een speelruimte voor het kinderdagverblijf (nu klaslokalen), een speelplaats met karakteristieke luifel en sanitair paviljoen op het gelijkvloers en een insnijding in het zadeldak die een speelplaats als buitenklas vormt op de bovenste verdieping. Het principe van trek en druk van de luifel op het gelijkvloers is om de buitenruimte optimaal te benutten en kolomvrij te houden.
Een drukbevolkte en dichtbebouwde wijk in de stad brengt altijd verschillende functies met zich mee: wonen, werken, spelen en leren bestaan hier dicht bij elkaar. In die context is een Nederlandstalige school zoals Balder een voorbeeld voor sociale duurzaamheid. Ze vervult een belangrijke stedelijke functie en versterkt de diversiteit van de buurt, waar vooral Frans wordt gesproken. De polyvalente zaal is na schooluren open voor de buurt, waardoor de school deel wordt van het sociale leven. Door functies te stapelen, wordt de beschikbare open ruimte efficiënt gebruikt, terwijl er toch plek blijft voor ontmoeting en spel.
Specifics
Opdrachtgever: GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling infrastructuur
Locatie: Sint-Gillis
Realisatie: 2013 – 2020
Ontwerpteam: Tom Verschueren, David Driesen, Emilie Dorekens, Eva Vanderborcht, Valerie Lannoy
Ingenieur Stabiliteit: UTIL struktuurstudies
Ingenieur Technieken: SB Heedfeld bvba
Fotografie: Sergio Pirrone
Schaal: 2000 m²
































